تغییرات تنوع و غنای گونه‌ای در طول شیب تغییرات ارتفاعی در مراتع قره‌باغ استان آذربایجان غربی

تنوع گونه¬ای از مفاهیم بوم شناختی پیچیده محسوب می‌شود. دلایل تغییر در تنوع گونه¬ای و ساز و کارهای اداره کننده این تغییر به‌عنوان یک سوال برجسته اکولوژیکی مطرح است. هدف نهایی مدیریت منابع طبیعی حفاظت از تنوع زیستی است. در این تحقیق تغییرات بین تنوع و غنای گونه¬ای گیاهان مرتعی در طول گرادیان ارتفاعی با استفاده از شاخص¬های سیمپسون، شانون-وینر، مارگالف و منهینگ در مراتع قره‌باغ تعیین شد. برای اندازه¬گیری داده‌های پوشش گیاهی، با استفاده از روش نمونه برداری تصادفی-سیستماتیک پنج طبقه ارتفاعی با اختلاف 100 متر نسبت به‌یکدیگر به‌عنوان طبقات اصلی تفکیک گردید. سپس با استفاده از پلات¬های یک متر مربعی، ده پلات با اختلاف ارتفاع 10 متر نسبت به‌یکدیگر در هر طبقه ارتفاعی مستقر و در هریک از این پلات¬ها، فاکتورهای مربوط به‌درصد تاج پوشش و تعداد گونه¬ها یاداشت گردید. نتایج به¬دست آمده نشان داد رابطه بین ارتفاع و شاخص¬های سیمپسون و شانون-وینر رابطه بین ارتفاع با شاخص‌های مارگالف و منهینگ غیرخطی و معنی‌دار می¬باشد. روند این تغییرات به‌گونه‌ای است که غنا و تنوع گونه¬ای، و تعداد گونه¬ها با افزایش ارتفاع از 1600متر به‌بالاتر، کاهش می‌یابد. ضریب تشخیص معادلات رگرسیون نشان می‌دهد که تغییرات متغیرهای وابسته شامل سیمپسون، شانون، تعداد گونه، مارگلف و منهینگ به‌ترتیب با ضرایب 71، 68، 43، 49 و 63 درصد در اثر متغییر مستقل (ارتفاع) تبیین می‌شوند. به‌‌طورکلی می‌توان بیان کرد که به‌علت وجود دام و انسان در ارتفاعات پایین تنوع و غنای گونه‌ای کاهش یافته‌است، در صورتی که در ارتفاعات میانی به‌دلیل کاهش جمعیت دام و بهبود شرایط اقلیمی، میزان تنوع افزایش یافته ‌است.